Duurzaamheid ja, maar niet ten koste van alles

Het is inmiddels meer dan duidelijk dat onze generatie voor enorme uitdagingen staat. Het uiteindelijke doel van de uitdagingen die voor ons liggen, is dat ook komende generaties kunnen blijven genieten van alles wat de aarde te bieden heeft. Duurzaamheid krijgt om die reden steeds meer aandacht, ook in de ontwerpdiscipline. Maar uitsluitend op duurzaamheid focussen, dat doet het vakgebied tekort. Ontwerp bestaat uit zoveel meer dan dat.

Als ontwerper heb ik mij gespecialiseerd in het ontwerpen van huisvesting in het hoge segment. Graag neem ik daarvoor de tijd, als ontwerper, maar zeker ook in het contact dat ik met de opdrachtgever heb. Enkele jaren geleden is mij gevraagd een woning te ontwerpen op een bijzondere locatie: een mooi gelegen groen perceel op een plek met historie en een kenmerkende architectuur die aansluit bij de lintbebouwing rondom een pittoresk dorp.

Tijdens de eerste kennismaking met de opdrachtgevers bleken ze niet zozeer op zoek te zijn naar een passend ontwerp in de omgeving, maar naar duurzaamheid. Voor vrijwel iedere ontwerper is duurzaamheid vandaag vanzelfsprekend. Toch sluit het niet aan op mijn visie dat het eindresultaat uitsluitend een gevolg is van de optelsom van duurzame keuzes.

Mede daarom ben ik niet met de opdrachtgevers in zee gegaan. De opdracht ging uiteindelijk naar een bureau met een groot, groen uithangbord aan de gevel. Dat heeft zich laten leiden door de duurzame gedachte en heeft de wensen van de opdrachtgevers volledig gerealiseerd. Niks mis mee misschien, maar het gevolg is wel dat op deze mooie locatie met elegante woningen uit de jaren 20 en 30 een Fins aandoende houten hut is verschenen, met een kap van kunststof leien tot aan de grond. Een ontwerp, kortom, dat niet aansluit bij de omgeving.

Bij mij rijst dan de vraag of dit huis echt wel zo duurzaam is. Doet het in deze karakteristieke omgeving niet pijn aan de ogen? Willen we hiernaar blijven kijken of gaat het na 25 jaar juist om die reden weer tegen de vlakte? Met alle gevolgen van dien, want ook een circulair gebouwde woning laat bij demontage of aanpassing een ecologische voetafdruk achter.

Natuurlijk is het goed om te bouwen en ontwerpen vanuit een duurzame gedachte, maar dat mag geen vrijbrief zijn om de andere ontwerpaspecten overboord te gooien. In onze hang naar duurzaamheid wordt nog wel eens vergeten dat ook vorm, omgeving en visie wezenlijke onderdelen van ons vak zijn. Ik zou er daarom voor willen pleiten dat we er als ontwerpers gezamenlijk voor zorgen dat we het belang van schoonheid niet uit het oog verliezen. Alleen zo kunnen we voorkomen dat volgende generaties opgescheept worden met de misbouwsels die wij in verband met de uitdagingen van deze tijd gemaakt hebben. 

Barry Broekhuijse
gepassioneerd ontwerper van high-end villa’s met oog voor detail, kwaliteit en hoogwaardige materialen