Dat zorgt steeds vaker voor beperkingen en verantwoordelijkheden, ondervindt Bavo Nachtergaele van Willy Naessens Swimming Pools. Hoe navigeer je doorheen de soms complexe regelgeving en kan je als zwembadbouwer het tij doen keren?

Het is een algemene problematiek. Overal ter wereld kampen regio’s ten gevolge van de klimaatveranderingen met droogte. België, en Vlaanderen in het bijzonder, is daarbij verrassend genoeg een van de meest getroffen gebieden. Uit een rapport van de World Resource Institute uit 2019 bleek namelijk al dat België tot de landen met de grootste waterschaarste behoort en ook in het dagelijks leven worden de effecten alsmaar duidelijker. Zo werd er de voorbije jaren al meermaals een sproeiverbod opgelegd, en in Overijse ging de kraan afgelopen zomer zelfs enkele dagen helemaal dicht. 

“Wij hadden er toen net een zwembad afgewerkt”, herinnert Nachtergaele zich. “Door het watertekort konden we dat echter niet meteen vullen. Dat was frustrerend voor de bouwheer, maar net zozeer voor ons. Zolang de leidingen niet onder druk stonden, konden we de installaties immers niet testen en het project niet opleveren.” 

Nachtergaele voorspelt dat dergelijke situaties zich de komende zomers steeds vaker zullen voordoen. Het voorlopige droogteplan van de Vlaamse overheid doet hetzelfde uitschijnen. “We beginnen stilaan te beseffen dat water niet vanzelfsprekend is. Willen we het klimaat, maar dus ook onze stiel veiligstellen, dan moeten we ervoor zorgen dat het watertekort afneemt.” Overheden leggen in ieder geval al een groeiend aantal regels en verordeningen op om droogte te vermijden. Deze treffen ook de zwembadbouw. “Ironisch genoeg heeft ook onze sector een aandeel in de droogteproblematiek”, geeft Nachtergaele toe. “In theorie zijn de strenge regels dan ook een goede zaak. In de praktijk, daarentegen, is het door de grote verscheidenheid en soms willekeur, vooral in Vlaanderen, moeilijk om je doorheen het bureaucratisch kluwen een weg te banen. Dat vergt van de zwembadbouwer toch enig opzoekingswerk.”

Een centrale strategie in het bekampen van de droogte, is het opleggen van beperkingen inzake verhardingen. “In Vlaanderen is maar liefst 16 procent van de totale oppervlakte verhard. Hemelwater dat op die verhardingen terechtkomt, wordt doorgaans afgevoerd naar de rioleringen en draagt dus niet bij aan het aanvullen van de grondwaterspiegel. Om dat effect te counteren, geldt de regel van 80 vierkante meter wanneer het totale verharde oppervlak de 80 vierkante meter overschrijdt, moet er een bouwvergunning aangevraagd worden.” 

Zwembaden en zwemvijvers – vaak al goed voor minstens 40 vierkante meter – worden altijd meegerekend als verharding, maar minder duidelijkheid is er over opritten, parkeerplaatsen, enzovoort. “In verschillende gemeenten worden vaak andere regels gehanteerd. In Wallonië gelden daarenboven nog andere voorschriften. Het is dus niet altijd even gemakkelijk te zeggen of er voor het zwembad een vergunning nodig is. De meest veilige optie is dan ook om altijd eerst bij de gemeente te informeren. Tenzij je in Nederland aan de slag gaat, want daar is het eenduidig: er is voor een zwembad altijd een bouwvergunning nodig.”

Niet alleen het zwembad als dusdanig heeft een impact op de waterhuishouding. Ook tijdens de werken wordt vaak rechtstreeks op de grondwatertafel ingegrepen. “In de meeste gevallen zal je voor de aanleg van het zwembad een droogzuiginstallatie moeten plaatsen. Dat is sinds enkele jaren vergunningplichtig en vergt aardig wat administratie. Bovendien wordt er steeds meer aandacht besteed aan wat er nadien met het onttrokken grondwater gebeurt. Kon je dat in het verleden zonder problemen lozen op de riolering, dan wordt er vandaag bijna altijd opgelegd dat het op eigen terrein moet infiltreren. Op grote percelen is dat doorgaans geen probleem, maar in de stad wordt het vaak moeilijker. Dan wordt er naar alternatieve oplossingen gezocht, zoals buffering en eventueel zelfs hergebruik. Allemaal zaken die extra infrastructuur en dus extra kosten met zich meebrengen.” Bij Willy Naessens Swimming Pools gaan ze daarom altijd na of het zwembad niet zonder tussenkomst van een droogzuiginstallatie geplaatst kan worden. “Elk project start met een proefboring op de exacte locatie van het zwembad”, geeft Nachtergaele mee. “We boren tot op de voorziene diepte en controleren of we op de grondwatertafel stoten. Is dat niet het geval, dan kunnen we zonder droogzuiginstallatie aan de slag en besparen
we zo dus aardig wat tijd, administratie en kosten.”

Toch ziet Nachtergaele in de groeiende aandacht voor watertekort en droogte niet alleen noodzakelijke beperkingen. “Watertekort is een dreiging voor onze sector, en we moeten dus ook actief de strijd aangaan. In plaats van ons enkel te focussen op de restricties waarmee we geconfronteerd worden, kunnen we het ook beschouwen als een opportuniteit.” De sleutel daartoe, aldus Nachtergaele, is recuperatie. “Door regenwater op te vangen en te hergebruiken, verlichten we de druk op de drinkwatervoorzieningen en het milieu. Daarom zijn we volop bezig met de ontwikkeling van systemen om ook het regenwater dat op het zwembad valt, zowel in open als in gesloten toestand, op te vangen en te hergebruiken. Met dat soort initiatieven leveren we een positieve bijdrage aan de waterhuishouding en, bijgevolg, onze eigen sector