In openbare zweminfrastructuur is een bad van 25 meter typisch het minimum, maar wanneer er in particuliere projecten gewag wordt gemaakt van lengtes die de 15 of zelfs 20 meter overstijgen, gaan de wenkbrauwen wellicht snel de hoogte in. Nochtans is het ook niet zo verbazend dat de echte zwemfanaat ernaar streeft om de ervaring van het sportbad op eigen terrein te recreëren. In zoverre de omstandigheden dat toelaten, natuurlijk.
Hoewel het zwembad boven de grond werd geplaatst, past het zich naadloos in de tuin in.
De ene beschouwt het zwembad als een fijne extra om even te ontspannen of in de zomer extra verkoeling te vinden, voor de andere is het een bewuste investering in beweging en gezondheid. De eigenaar van deze woning behoort ontegensprekelijk tot de tweede categorie. Hij klopte bij Willy Naessens Swimming Pools aan met de vraag naar een zwembad waarin hij elke ochtend trouw en op een comfortabele manier zijn baantjes zou kunnen trekken.
De beige zwembadliner werd gekozen in harmonie met de bleke boordstenen.
Sportief en stijlvol
Hoe langer het zwembad, hoe aangenamer een sportieve zwempartij. Dat was het uitgangspunt bij dit project. Al kan je natuurlijk nooit zomaar om de grenzen van het perceel heen. Om de beschikbare ruimte in de achtertuin optimaal te benutten, werd dan ook besloten om het zwembad in de breedte te plaatsen. Zo kon een zwemkanaal met een totale lengte van maar liefst 21 meter gerealiseerd worden. Ondanks de opmerkelijke lengte weet het zwemkanaal zich stijlvol en subtiel in de tuin te integreren. Dat is onder meer te danken aan de eerder bescheiden breedte en diepte van het bad – respectievelijk 3 meter en 1,35 meter – alsook aan de strakke afwerking en doordachte architectuur. Zo werd het zwembad boven de grond geplaatst om aansluiting te vinden bij de reeds bestaande hoogteverschillen in de tuin en langs de buitenzijde afgewerkt met grote, bleke boordstenen die zich perfect inpassen in het kleurenpalet van grijs hout, zwart aluminium en gebroken wit textiel. Wie al eens door woon- of reismagazines bladert herkent er ongetwijfeld de moderne bohémiensfeer van een strandbar op Ibiza in. Door gebruik te maken van een beige zwembadliner wordt die sfeer bovendien tot diep in het zwembad doorgetrokken, terwijl een plage het omvangrijke zwembadrolluik – onvermijdelijk bij een zwemkanaal met een dergelijke lengte – naadloos en esthetisch camoufleert.
Hoe langer het zwembad, hoe aangenamer een sportieve zwempartij.
Uitdagende uitvoering
De hoge afwerkingsgraad van zwembad en tuin verraden weinig tot niets van de omstandigheden waaronder het project tot stand kwam. De uitvoering werd namelijk bemoeilijkt door de smalle toegang tot de achtertuin, die slechts via een enkel poortje van amper 1 meter breed bereikt kon worden. Het team van Willy Naessens Swimming Pools besloot om die reden om alle betonwerken ter plaatse uit te voeren en het zwembad met andere woorden volledig in situ te storten. Geen voor de hand liggende keuze, wellicht, als je weet dat de voorziene uitvoeringstermijn voor het project erg kort was, Met een slimme planning en nauwgezette opvolging slaagde de zwembadbouwer er uiteindelijk wel in om het project in amper twee maanden tijd op te leveren.
De complexiteit van een project is niet altijd meteen evident. Wat initieel een eenvoudig zwembad lijkt, zonder gekke vormgeving of hoogtechnologische snufjes, kan, eens er tot uitvoering wordt overgegaan, toch bijzondere uitdagingen stellen. Dat was het geval bij dit project van Willy Naessens Swimming Pools in Ronse.
De bouwheer, eigenaar van een herenwoning in het centrum van de Oost-Vlaamse stad, had op zich geen bijzondere eisen. Wat hij vooropstelde was een eerder klassiek, rechthoekig buitenzwembad van 8 bij 3,5 meter, met geïntegreerd liggedeelte en omgeven door een terras in bleke steen. Organische vormen, een mozaïeken zwembadbekleding of speciale wellness-attributen kwamen er niet aan te pas.
Het zwembad is voorzien van een ligzone.
Uitdagende locatie
Wat er dan wel zo uitdagend was aan het project? De locatie! Het zwembad, zelf 3,5 meter breed, moest ingeplant worden in een volledig ingesloten stadstuin met een breedte van 8 meter. Dat betekende dat niet alleen alle materialen, maar ook alle machines noodgedwongen met kranen over de woning getakeld moesten worden. Geen sinecure, gezien de vier ruim bemeten verdiepingen van het gebouw.
“Veel zwembadbouwers zouden deze uitdaging uit de weg gaan”, zegt Bavo Nachtergaele van Willy Naessens Swimming Pools. “Dat hoeft op zich niet te verbazen, natuurlijk, want het vergt gespecialiseerde machines, operatoren die ermee vertrouwd zijn én een feilloze communicatie op de werf. Dat is allerminst evident. Wij hebben echter het voordeel dat we kunnen bogen op ruim 55 jaar ervaring, in zowel industrie- als zwembadbouw. Dat heeft er mede voor gezorgd dat de verhuis over het dak vlekkeloos verlopen is.”
Respect voor erfgoed
In de achtertuin wachtte er echter nog een volgende uitdaging. Het zwembad moest pal naast een authentieke serre met gebogen glasramen uit de negentiende eeuw komen te liggen, en aan dat stukje historisch erfgoed mocht in geen geval geraakt worden. “Dat was niet alleen voor de verhuis over het dak een bijzonder aandachtspunt, maar net zozeer voor de verdere aanleg van het zwembad”, aldus Nachtergaele. “De beschikbare breedte in de tuin werd door de langwerpige serre langs de scheidingsmuur bijvoorbeeld verder gereduceerd, met als gevolg dat er nog maar weinig manoeuvreerruimte overbleef. Om te vermijden dat de serre beschadigd zou raken, het zou begeven of in het slechtste geval zou instorten, moesten we bij graaf- en andere werken met andere woorden erg nauwkeurig en voorzichtig te werk gaan.” Vanwege de beperkte ruimte in de tuin werd er met speciale, kleine kranen gewerkt. Om verzakkingen of andere problemen te vermijden werd de grond bij het uitgraven steeds uitvoerig gestut. Ook werd er geopteerd voor een volledig ter plaatse gestort bouwkundig zwembad. Panelen konden immers niet zomaar met de vrachtwagen tot op het terrein gebracht worden.
De serre en het zwembad creëren twee bijzondere sferen.
Twee sferen
Het resultaat is er in ieder geval naar. Het strakke zwembad en het bleke, egale oppervlak van het terras staan in mooi contrast met het donkere smeedwerk en de afgeronde vormen van de historische serre. Samen benadrukken ze de diepte van de ingesloten tuin; afzonderlijk creëren ze in één tuin twee heel verschillende sferen. Een bijzondere en boeiende eigenschap voor een schijnbaar eenvoudige, rechthoekige stadstuin.
Dat zorgt steeds vaker voor beperkingen en verantwoordelijkheden, ondervindt Bavo Nachtergaele van Willy Naessens Swimming Pools. Hoe navigeer je doorheen de soms complexe regelgeving en kan je als zwembadbouwer het tij doen keren?
Regels over verharding verschillen. Ga daarom altijd na of een bouwvergunning vereist is.
De strijd tegen droogte
Het is een algemene problematiek. Overal ter wereld kampen regio’s ten gevolge van de klimaatveranderingen met droogte. België, en Vlaanderen in het bijzonder, is daarbij verrassend genoeg een van de meest getroffen gebieden. Uit een rapport van de World Resource Institute uit 2019 bleek namelijk al dat België tot de landen met de grootste waterschaarste behoort en ook in het dagelijks leven worden de effecten alsmaar duidelijker. Zo werd er de voorbije jaren al meermaals een sproeiverbod opgelegd, en in Overijse ging de kraan afgelopen zomer zelfs enkele dagen helemaal dicht.
“Wij hadden er toen net een zwembad afgewerkt”, herinnert Nachtergaele zich. “Door het watertekort konden we dat echter niet meteen vullen. Dat was frustrerend voor de bouwheer, maar net zozeer voor ons. Zolang de leidingen niet onder druk stonden, konden we de installaties immers niet testen en het project niet opleveren.”
Nachtergaele voorspelt dat dergelijke situaties zich de komende zomers steeds vaker zullen voordoen. Het voorlopige droogteplan van de Vlaamse overheid doet hetzelfde uitschijnen. “We beginnen stilaan te beseffen dat water niet vanzelfsprekend is. Willen we het klimaat, maar dus ook onze stiel veiligstellen, dan moeten we ervoor zorgen dat het watertekort afneemt.” Overheden leggen in ieder geval al een groeiend aantal regels en verordeningen op om droogte te vermijden. Deze treffen ook de zwembadbouw. “Ironisch genoeg heeft ook onze sector een aandeel in de droogteproblematiek”, geeft Nachtergaele toe. “In theorie zijn de strenge regels dan ook een goede zaak. In de praktijk, daarentegen, is het door de grote verscheidenheid en soms willekeur, vooral in Vlaanderen, moeilijk om je doorheen het bureaucratisch kluwen een weg te banen. Dat vergt van de zwembadbouwer toch enig opzoekingswerk.”
Zwembad = verharding
Een centrale strategie in het bekampen van de droogte, is het opleggen van beperkingen inzake verhardingen. “In Vlaanderen is maar liefst 16 procent van de totale oppervlakte verhard. Hemelwater dat op die verhardingen terechtkomt, wordt doorgaans afgevoerd naar de rioleringen en draagt dus niet bij aan het aanvullen van de grondwaterspiegel. Om dat effect te counteren, geldt de regel van 80 vierkante meter wanneer het totale verharde oppervlak de 80 vierkante meter overschrijdt, moet er een bouwvergunning aangevraagd worden.”
Zwembaden en zwemvijvers – vaak al goed voor minstens 40 vierkante meter – worden altijd meegerekend als verharding, maar minder duidelijkheid is er over opritten, parkeerplaatsen, enzovoort. “In verschillende gemeenten worden vaak andere regels gehanteerd. In Wallonië gelden daarenboven nog andere voorschriften. Het is dus niet altijd even gemakkelijk te zeggen of er voor het zwembad een vergunning nodig is. De meest veilige optie is dan ook om altijd eerst bij de gemeente te informeren. Tenzij je in Nederland aan de slag gaat, want daar is het eenduidig: er is voor een zwembad altijd een bouwvergunning nodig.”
Droogzuiginstallaties
Niet alleen het zwembad als dusdanig heeft een impact op de waterhuishouding. Ook tijdens de werken wordt vaak rechtstreeks op de grondwatertafel ingegrepen. “In de meeste gevallen zal je voor de aanleg van het zwembad een droogzuiginstallatie moeten plaatsen. Dat is sinds enkele jaren vergunningplichtig en vergt aardig wat administratie. Bovendien wordt er steeds meer aandacht besteed aan wat er nadien met het onttrokken grondwater gebeurt. Kon je dat in het verleden zonder problemen lozen op de riolering, dan wordt er vandaag bijna altijd opgelegd dat het op eigen terrein moet infiltreren. Op grote percelen is dat doorgaans geen probleem, maar in de stad wordt het vaak moeilijker. Dan wordt er naar alternatieve oplossingen gezocht, zoals buffering en eventueel zelfs hergebruik. Allemaal zaken die extra infrastructuur en dus extra kosten met zich meebrengen.” Bij Willy Naessens Swimming Pools gaan ze daarom altijd na of het zwembad niet zonder tussenkomst van een droogzuiginstallatie geplaatst kan worden. “Elk project start met een proefboring op de exacte locatie van het zwembad”, geeft Nachtergaele mee. “We boren tot op de voorziene diepte en controleren of we op de grondwatertafel stoten. Is dat niet het geval, dan kunnen we zonder droogzuiginstallatie aan de slag en besparen we zo dus aardig wat tijd, administratie en kosten.”
Focus op recuperatie
Toch ziet Nachtergaele in de groeiende aandacht voor watertekort en droogte niet alleen noodzakelijke beperkingen. “Watertekort is een dreiging voor onze sector, en we moeten dus ook actief de strijd aangaan. In plaats van ons enkel te focussen op de restricties waarmee we geconfronteerd worden, kunnen we het ook beschouwen als een opportuniteit.” De sleutel daartoe, aldus Nachtergaele, is recuperatie. “Door regenwater op te vangen en te hergebruiken, verlichten we de druk op de drinkwatervoorzieningen en het milieu. Daarom zijn we volop bezig met de ontwikkeling van systemen om ook het regenwater dat op het zwembad valt, zowel in open als in gesloten toestand, op te vangen en te hergebruiken. Met dat soort initiatieven leveren we een positieve bijdrage aan de waterhuishouding en, bijgevolg, onze eigen sector
Willy Naessens Swimming Pools is sinds vorig jaar exclusief verdeler van het Franse Aqualift systeem in de Benelux, en stelt zich daarmee ten dienste van zowel de eindklant als de zelfstandige zwembadbouwer.
Op het ene moment een ruime receptieruimte…
…op het andere een volwaardig binnenzwembad.
Willy Naessens Swimming Pools is natuurlijk vooral zelf gekend als zwembadbouwer. “Velen zullen ons in eerste instantie als een concurrent beschouwen”, beseft directeur Bavo Nachtergaele, “maar met deze productgroep richten we ons ook uitdrukkelijk tot onze concullega’s. Krijgen zij via hun eindklant de vraag naar een beweegbare bodem, dan kunnen zij voor dat specifieke deelaspect met andere woorden perfect bij ons terecht. Een beweegbare bodem is nu eenmaal een erg technisch product, en er zijn maar weinig zwembadbouwers die daarvoor de nodige expertise in huis hebben. Als exclusief verdeler van Aqualift nemen wij in zo’n geval zowel de verkoop als de technische voorbereiding en de plaatsing van de beweegbare bodem voor onze rekening, en bieden we onze collega-zwembadbouwers het nodige advies voor een naadloze integratie met de rest van het bad en de omgeving.”
Van statisch naar multifunctioneel
Maar laten we eerst de troeven van een beweegbare bodem uit de doeken doen. Door de diepte van het bad aan te passen, kan een zwembad immers tal van functies vervullen. “In openbare zwembaden zijn beweegbare bodems al goed ingeburgerd”, weet Nachtergaele. “Daar komen immers heel wat verschillende doelgroepen samen. Op het ene moment leren er in het bad kinderen zwemmen, ’s avonds komt de zwemclub en op nog een ander moment zijn er duikerstrainingen aan de gang. Al die verschillende activiteiten kunnen dankzij een beweegbare bodem in hetzelfde bad plaatsvinden.”
Er zijn echter nog heel wat andere slimme toepassingen te bedenken. “In Henegouwen realiseerden we bijvoorbeeld een zwembad voor rolstoelpatiënten. Wanneer de beweegbare bodem in de hoogste stand staat, kunnen zij eenvoudig tot in het midden van het zwembad rijden, waarna de bodem rustig tot op het gewenste niveau wordt neergelaten.
Ook in een stedelijke context, waar gronden erg duur zijn, biedt een beweegbare bodem de nodige voordelen. Zowel in Brussel als in Beveren-Waas realiseerden we al binnenzwembaden die met een druk op de knop getransformeerd kunnen worden tot een exclusieve receptieruimte. De beweegbare bodem werd daarvoor bekleed met dezelfde keramische tegels als de rest van de ruimte, zodat alles in gesloten toestand naadloos op elkaar aansluit. Zulke zaken kunnen ook perfect buiten, voor wie niet kan kiezen tussen een zwembad of een terras, bijvoorbeeld.”
Bovendien vervalt met de beweegbare bodem de nood aan een extra zwembadafdekking. “Werd de beweegbare bodem volgens de regels van de kunst berekend en gerealiseerd, dan is de veiligheid in gesloten toestand absoluut gegarandeerd.”
Ook trappen kunnen in de beweegbare bodem geïntegreerd worden.
Trap en bodem werden met dezelfde keramische tegel afgewerkt als de rest van de ruimte.
Aqualift
Het is geen toeval dat Willy Naessens Swimming Pools voor deze uitermate technische oplossing met het Franse Aqualift in zee ging. “Betrouwbaarheid was onze primaire bekommernis”, benadrukt Nachtergaele. “Niet alleen wilden we een gegarandeerd veilige oplossing, maar ook een die altijd zou werken.” Aqualift is een absolute wereldspeler in beweegbare bodems, met een technisch concept dat berust op een inox bodemconstructie die op het water drijft en door middel van roestvrijstalen kabels op de gewenste diepte gebracht en gehouden wordt. In amper twee minuten tijd kan het systeem volledig op- of neergehaald worden, terwijl het sleutelcontact ongeoorloofd gebruik voorkomt.
Het Aqualift systeem is beschikbaar voor alle gangbare dieptes, en naast de standaardmodellen voor rechthoekige zwembaden tot 40 m2 is er nog een exclusief Liberty gamma. Dat richt zich volledig op maatwerk en biedt niet alleen oplossingen voor baden met speciale afmetingen, maar ook voor specifieke modellen zoals cirkel- of niervormige baden. Ook trappen kunnen perfect in de beweegbare bodem geïntegreerd worden.
In de regel laten de systemen van Aqualift een belasting tot minimum 150 kg/m2 toe. “Een van de grootste uitdagingen,” zo stelt Nachtergaele, “is evenwel de stabiliteit. Wanneer de bodem in de hoogste stand staat en dus als traditionele vloer of terras gebruikt wordt, moet je kunnen verzekeren dat hij niet gaat kantelen wanneer er plots vier mensen in één hoek staan. Dat vergt telkens opnieuw het nodige rekenwerk. Naast het commerciële voortraject en de plaatsing nemen wij ook die taak steevast op ons, opdat elke installatie gegarandeerd veilig is.”
Een goede voorbereiding is essentieel.
Een kwestie van voorbereiding
Waarmee de zwembadbouwer zelf dan weer rekening moet houden? “Ten eerste zijn dergelijke systemen enkel geschikt voor bouwkundige en dus betonnen zwembaden. Ten tweede is een goede voorbereiding in dit geval nog veel meer dan het halve werk. Zo moet je er bij de bouw van de kuip rekening mee houden dat er maar heel weinig toleranties zijn. De kuip moet volledig en over de hele lijn maatvast zijn, doorvoeren en verankeringen moeten correct voorzien zijn, en elementen die traditioneel wat uitsteken, zoals lichtpotten, moeten dieper ingebouwd worden.”
De diepte is een ander aandachtspunt. “Uiteraard moeten wij ervoor zorgen dat de bodem in gesloten toestand perfect op het vloerniveau aansluit. Ze mag geen centimeter hoger of lager uitkomen. Maar opnieuw zijn een goede afstemming met de zwembadbouwer en een gedetailleerde maatvoering hier essentieel. De beweegbare bodem van Aqualift is bijvoorbeeld 40 centimeter dik. Wil de eindklant een bad met een maximale diepte van 180 centimeter, dan moet de kuip in principe 220 centimeter diep zijn. Al moet je uiteraard ook rekening houden met de gewenste afwerking van zowel de bodem als de omliggende vloer of terras, ongeacht of dat hout, keramische tegel of iets anders is. Zulke zaken moeten allemaal op voorhand vastgelegd en doorgesproken zijn. Daar proberen we onze klant-zwembadbouwer dan ook altijd nauwgezet in te begeleiden.”
Om zwembaden winterklaar te maken. Maar evengoed op werven. “We bouwen bijna elke werkdag een zwembad. Ook in het najaar.”
Tekst | Stephanie Demasure Beeld | Willy Naessens Swimming Pools
Elk zwembad wordt perfect geïntegreerd in de tuin, vaak in combinatie met een poolhouse, ligzone of buitenkeuken.
Om in de lente van je zwembad te genieten, moet je het goed beschermen voor de herfstperiode. Vallende bladeren en vrieskou hou je liever buiten. In oktober en november hebben de vaklui van Willy Naessens Swimming Pools dan ook de handen vol met het winterklaar maken van zwembaden. Bedrijfsleider Bavo Nachtergaele: “We overspannen het zwembad met een waterdoorlatend winterzeil, op maat gemaakt, tegen de vallende bladeren. We beschermen de filterinstallatie en de skimmers tegen de vorst. En we voegen een overwinteringsproduct aan het zwembad toe, om algenvorming te vermijden.”
Focus op de service Naast de kwaliteit van de zwembaden, draagt Willy Naessens Swimming Pools vooral de service naar de klanten hoog in het vaandel. Zo sturen ze een mailing rond om mensen te herinneren aan de aankomende herfst. “Proactief en vrijblijvend”, verduidelijkt Nachtergaele. “Onze klanten tekenen daar massaal op in. Zo houden we de zwembaden tijdens de winterperiode samen in topconditie.”
Toch vullen niet enkel onderhoudswerken de agenda in deze periode. Het hele jaar door bouwt de zwembadspecialist. Terwijl de meesten pas aan een zwembad denken als het mooi weer is. “Eigenlijk is het najaar de ideale periode om een zwembad te bouwen”, weet de bedrijfsleider. “Dat houdt ruimte vrij voor de tuinaanleg nadien, zodat alles in bloei staat in de lente. Bovendien is het grondwaterpeil in het najaar laag na een lange, warme, droge zomerperiode en wordt de tuin minder gebruikt.”
Om in de lente van je zwembad te genieten, moet je het goed beschermen voor de herfstperiode.
Duurzame projecten Willy Naessens Swimming Pools ontstond meer dan 55 jaar geleden in de schoot van de Willy Naessens Group. “Met ontwerpen op maat en professioneel advies maken wij het verschil. Helaas zitten er veel cowboys in onze branche. Die verdwijnen wel na enkele jaren, maar de klanten zijn vaak de dupe. Wij gaan voor de lange termijn, zonder loze beloftes.”
Van bij het eerste contact denken de ervaren zwembadbouwers van Willy Naessens actief mee. Het zwembad is een belangrijk facet van de tuin en moet een totaalbeleving zijn, zo vinden ze. Het wordt perfect geïntegreerd in de tuin, passend bij de woning. Vaak in combinatie met een poolhouse, ligzone of buitenkeuken.
Proactieve planning Dat zwembaden een seizoensgebonden product zijn, daar hebben ze bij Willy Naessens geen last van. Een slimme planning vangt de variërende werkdruk op. “Onze werven zijn over het hele jaar verspreid en we calculeren drukke periodes in, zoals seizoensgebonden onderhoudswerken. In de zomer laten we onze mensen extra presteren. In de winter worden die extra gepresteerde uren gecompenseerd. Zo zijn we een gevestigde waarde in de sector, met werkzekerheid voor ons personeel en een sterke dienstverlening naar onze klanten toe”, besluit Bavo Nachtergaele.
