Zwembaden in nood – Red het zwemmen

Het is al geruime tijd tegen de golven in zwemmen voor de zwembadsector. Verschillende problematieken versterken elkaar en monden nu – sneller dan gedacht? – uit in doembeelden die we vanuit de sector al langer vreesden. Zwembaden overwegen sluitingen of sluiten effectief, definitief of voor een bepaalde periode, passen hun openingsuren aan, of kunnen niet anders dan hun tarieven verhogen. Met als gevolg dat het bestaande tekort aan zwemwater alleen maar groter wordt. Voor heel wat zwemmers, jong en oud, valt hun wekelijks uurtje beweging weg, scholen vinden geen plaats meer voor hun zwemlessen, minder en minder kinderen leren zwemmen…

Corona was een bittere pil om te slikken, net zoals voor heel wat andere sectoren. Voeg daarbij een quasi structureel tekort aan redders én een bovengemiddelde impact van de energiecrisis, en je kan gerust stellen dat het water aan de lippen staat van menig zwembadbeheerder of -uitbater. Verschillende maatregelen werden de voorbije maanden en jaren genomen, vaak kleine lokale initiatieven. Nu is er meer nodig. Een masterplan ‘red het zwemmen’ dringt zich op. We hopen dat via deze open brief de alarmbel luid genoeg klinkt. Maar we willen ook zelf aan het werk. Samen met alle mogelijke stakeholders zullen we een aanzet doen voor een plan en op zoek gaan naar duurzame oplossingen.

Kortom:

1. Zelfs voor de meest energiezuinige zwembaden vormt energie een heel belangrijk deel van de kosten. De enorme prijsstijging en de onvoorspelbaarheid hebben dan ook een grote impact op het budget. Dit, gecombineerd met onder andere de loonindexatie, zorgt voor een moeilijke financiële situatie.

2. Er is een structureel tekort aan redders, van dergelijke grootte dat sommige steden en gemeenten zich zelfs
genoodzaakt zagen om het zwembad te sluiten. Hoger Redder is reeds lang een knelpuntberoep.

De combinatie van deze factoren zorgt ervoor dat steeds meer zwembaden de deuren sluiten. Sommige tijdelijk, andere gedeeltelijk, andere permanent. Dit zorgt voor een verarming van het sportlandschap en vermindering van sportdeelname. Zwemmen is er voor oud en jong. Het is sporten en bewegen, zelfs revalideren. Het is sociaal en toegankelijk. Iedereen kan zwemmen. Tot nu?! Het is van groot belang dat kinderen veilig leren zwemmen en dat we op elke leeftijd verder betaalbaar kunnen gaan zwemmen! Er bestaan geen kant-en-klare oplossingen, maar wel een combinatie van maatregelen en steunpakketten. Het is een crisis die te groot is om enkel aan het lokale niveau over te laten.

Ook uit de onderwijswereld komen meer en meer signalen dat het moeilijker wordt om een plek te vinden om zwemonderwijs aan te bieden. Minder en minder kinderen leren op die manier veilig zwemmen. Met een versterkend effect op sociale ongelijkheid. Daar waar de wekelijkse zwemles op school vroeger een evidentie was, kunnen zwembaden niet meer alle scholen voldoende laten zwemmen door een tekort aan zwemwater. De gevolgen hiervan wegen zwaar door. Ondanks het feit dat leren zwemmen nog steeds in de eindtermen lager onderwijs staat, veroorzaakte de coronapandemie een stevige achterstand bij heel wat kinderen en zorgen extra drempels (maximumfactuur, vervoerskosten, organisatorische moeilijkheden…) voor beperkte tijd en middelen om zwemmen effectief in te zetten, wanneer er lokaal wel voldoende zwemwater is. Met deze open brief vragen wij het zwemmen voor iedereen toegankelijk en bereikbaar te houden! Zwemmen is als fietsen, je leert het als kind op een veilige manier en je kunt het je hele leven beoefenen als onderdeel van een gezonde én fitte levensstijl. Zwemmen is zoveel meer dan een sport.

Wij pleiten voor maatregelen die de zwembaden helpen om:

Onderteken de open brief ‘red het zwemmen’ via de website van Netwerk Lokaal Sportbeleid (www.lokaalsportbeleid.be).

Jeroen Vanderputte
Directeur Netwerk Lokaal Sportbeleid