Fedet vraagt aandacht voor spanningscorrosie door chloor

Tijdens de Olympische Spelen die deze zomer plaatsvonden, kwamen de Nederlandse zwemmers met gezonde ambitie, en een jaar vertraging, aan de start. Zij bereikten hun topniveau met bloed, zweet en tranen in één van de 1.900 zwembaden die Nederland rijk is. Meer dan de helft van die baden is indoor. In deze omgeving bestaat de kans dat chloridendampen neerslaan op elektrotechnisch installatiemateriaal van roestvast staal. Anders dan de naam doet vermoeden, kan bij dit rvs installatiemateriaal, zoals veerklemmetjes gebruikt in insteekconnectoren, corrosie optreden. Met mogelijk desastreuze gevolgen. Extra aandacht voor materiaalgebruik en installatiemethoden is daarom noodzakelijk. 

Als land dat voor een groot deel onder water ligt, laat Nederland zich kenmerken als waterland. De vele indoor zwembaden bewijzen de bijzondere relatie die Nederlanders met de zwemsport hebben. Wildwaterbanen, sauna’s en zonnebanken maken die zwembaden ook nog eens zeer comfortabel. De aangename – relatief hoge – temperatuur draagt verder bij aan het gevoel van comfort. Door de wettelijk verplichte toevoeging van chloor en de hoge temperatuur ontstaan chloridedampen, die neerslaan op metalen delen. Dat zorgt voor een zeer nadelig cor­rosiemilieu. Zo nadelig zelfs dat bepaalde soorten roestvast staal daar last van hebben. De spanningscorrosie die optreedt kan funest zijn voor elektrische verbindingen die spontaan kunnen breken. Storing, vlambogen of brand liggen op de loer.

Spanningscorrosie in zwembaden is geen nieuw fenomeen. Al in 2009 stuurde VROM-Inspectie aan alle gemeenten en beheerders van overdekte zwembaden het inspectiesignaal ‘Risico’s van stalen (ophang)constructies en bevestigingsmiddelen in overdekte zwembaden’. Daarbij wezen ze op de risico’s van onzichtbare corrosie van rvs in zwembaden. Aanleiding waren incidenten met rvs ophangdelen van plafonds, geluidsboxen en zo meer. “Rvs wordt echter ook toegepast in elektrotechnische verbindingstechnieken, zoals bepaalde insteekconnectoren”, aldus Marcel de Haan, branchemanager van de Federatie Elektrotechniek (Fedet) die het probleem samen met Techniek Nederland aan de kaak stelde. “Door de spanningscorrosie kan het veerstaal worden aangetast waardoor het contact met de ingestoken ader onbetrouwbaar wordt. De risico’s van een onbetrouwbaar contact zijn iedere installateur bekend.”   

Naast de brancheorganisaties Fedet en Techniek Nederland hebben ook de Verenigde Technici Zwembaden (VTZ) zich ingespannen voor de oplossing. Een van de eerste stappen die hierbij werd genomen en die inmiddels is afgerond, is een aanvulling op de NEN 1010. In paragraaf 702.512.2 hiervan worden eisen gesteld aan de keuze en installatie van elektrisch materiaal en hun bestandheid tegen uitwendige invloeden. Hierin wordt nu ook chloridespanningscorrosie bij gebruik van rvs onderdelen in de elektrische installatie opgenomen. Daarmee is een belangrijke basis gelegd om ongevallen te voorkomen. Het volgende aandachtspunt is de installateur. Die moet zich bewust worden van de installatiewijze en het materiaalgebruik in chloorhoudende zwembadomgevingen.

Voor de installateur en bestekschrijver hebben de veranderingen de nodige gevolgen. Zo moeten ze er nadrukkelijk rekening mee houden dat in zwemzalen en direct aansluitende ruimten geen rvs-houdende materialen worden toegepast. Ook moet er meer aandacht zijn voor de verbindings­materialen voor aders die in chloorhoudende zwembadomgevingen worden gebruikt. Hierbij kan worden gedacht aan veerklemverbindingen en schroefverbindingen maar ook aan stekerbare verbindingen. Deze moeten naar aanleiding van de recente ontdekkingen in gesloten installatiedozen worden gemonteerd zodat de chloordampen buiten worden gehouden. Voor installateurs en bestekschrijvers is het daarnaast van extra belang om goed aandacht te besteden aan de prijs/kwaliteitverhouding van het materiaal. De aanvulling op de NEN 1010 vraagt ook aandacht bij de keuze voor installatiedozen. Deze moeten minimaal voldoen aan beschermingsklasse IP54 en geschikt zijn voor chloorhoudende zwembadomgevingen. Daarnaast moet de doos robuust zijn en voorzien van een sluiting die bestand is tegen openspringen (schroefsluiting). Bovendien dient voor de aansluiting van kabels op kabeldozen een daarvoor bestemde wartel te worden toegepast. Het invoeren van een installatiebuis in installatiedozen is niet toegestaan.