Architecturale parels vol slimme innovatie

Slangen+Koenis Architecten, in IJsselstein bij Utrecht, is een gevestigde waarde op de internationale zwembadmarkt. Met meer dan 35 jaar ervaring en een sterk vast team bieden ze een multidisciplinaire aanpak. Het bedrijf is mee met de tijd en investeert in smart pools en circulariteit. Resultaat: een indrukwekkend palmares van nationale en internationale realisaties. Wij bezochten Aquatopia in Aalst.

Het architectenbureau ontstond in 1985 onder de naam Koppert+Koenis Architecten. “Het bureau werd opgericht door mijn vader en zijn partner”, vertelt Jakko Koenis. “Sinds 2010 hebben Erik Slangen en ikzelf de leiding overgenomen.” Het duo combineert de economisch-bouwkundige achtergrond van Jakko Koenis met de creatief-architecturale visie van Erik Slangen . Slangen+Koenis Architecten heeft vandaag een vast team met zo’n dertig medewerkers, onder wie architecten en ingenieurs.

Al van bij het begin ligt de focus bij Slangen+Koenis op de sportbranche, en daarbinnen specialiseerden ze zich al snel in zwembaden. Die nichemarkt vraagt veel complexe kennis. “We zijn meer dan een puur architectenbureau”, stelt Koenis. “Wat wij aanbieden is total engineering. We dragen de volledige verantwoordelijkheid voor het eindproduct: architectuur, constructie, geïntegreerde technieken en zelfs brandveiligheid en akoestiek.” Door die multidisciplinaire aanpak blinkt Slangen+Koenis internationaal uit.

De zwembadcomplexen van Slangen+Koenis Architecten vinden regelmatig de weg naar België, maar het Nederlandse bureau realiseert ook projecten in Duitsland, Polen, Noorwegen, Finland en Litouwen. In Vilnius ontwierpen ze het nationaal zwemstadion, met een 50- en 25-meterbad/springbassin. Aan de andere kant van het land plaatsten ze een complex met 50-meterbad, duiktank, wellness- en waterspeelzone, fitness en commerciële ruimten. Koenis: “We bouwen steeds vaker dergelijke combinatiecomplexen, zeker in Nederland. Hier voegen we zwembaden samen met verschillende sportterreinen en zelfs een bibliotheek of kinderopvang. Alles in één gebouw. Die praktijk zien we in België nog iets minder.”

Door hun specialisatie kennen Slangen+Koenis Architecten de typische knelpunten van de zwembadbouw, maar ook de oplossingen. Het bureau staat erop vanuit elke ervaring iets bij te leren. “Die internationale ervaringen zijn voor ons bijzonder interessant. We verzamelen andere zienswijzen en nieuwe technieken, die we meenemen naar de toekomst. Bovendien heeft elk land zijn eigen regels, richtlijnen en gewoontes. Richtlijnen in het ene land zijn voer voor innovatie in het andere.“

Innovatie is bij Slangen+Koenis Architecten geen loze belofte. “Ons devies is: minstens één innovatie per project”, zegt Koenis. “Binnen de nichemarkt die de zwembad­sector is, proberen we steeds grensverleggend te zijn. Als wij het als specialist niet doen, staat de markt stil.” “Een van de huidige speerpunten is de smart pool. Zwembaden genereren allerhande data door hun technieken, kassa-, locker- en toegangssystemen. Wanneer we die samenleggen met geanonimiseerde data van de bezoekers, kunnen we aan diepgaande data-analyse doen. Op basis daarvan zien we bijvoorbeeld welke lockers het vaakst gebruikt worden en kunnen we voorspellen welke dus het snelst zullen verslijten. Uit de analyse van bezoekersstromen wordt afgeleid welke ruimtes vaker en welke minder vaak gepoetst moeten worden. En dat zijn maar enkele voorbeelden van de vele mogelijkheden. Al die schijnbaar kleine dingen samen maken een groot verschil in efficiëntie.”

Volgens Jakkko Koenis valt er heel wat te leren uit data op het vlak van onderhoud, bezoekersstromen en consumptie. “Data-analyse speelt een grote rol in de voorspelbaarheid van de operationele kosten van een zwembad. Voor lokale overheden zijn zwembaden grote kostenposten. Door accurate berekeningen dragen we ons steentje bij. Veel vrije secundaire datastromen blijven vandaag bovendien nog onderbenut. Een drenkelingendetectiesysteem, bijvoorbeeld, let op eventuele risicosituaties, maar telt ook de aanwezige mensen in het bad. Die secundaire datastroom kan gebruikt worden om het zwembadwater op maat te zuiveren of de luchtbehandeling automatisch te regelen.”

Die datagedreven efficiëntieverhoging staat vandaag centraal in de energiezuinige visie van Slangen+Koenis Architecten. Daarnaast draagt het bureau circulariteit hoog in het vaandel. “Circulair bouwen is in de zwembadsector niet zo vanzelfsprekend. De combinatie van vochtigheid en chlorides maakt het moeilijker, maar ook hier proberen we innovatief te zijn. > We werken steeds aan nieuwe toepassingen waarbij de materialen in de toekomst los te maken en te hergebruiken zijn, om zo de milieubelasting te beperken.”

In Aalst brengt Slangen+Koenis Architecten de expertise in de praktijk voor het stedelijke zwembad Aquatopia. Het project bevindt zich in de laatste fase. Het nieuwe gedeelte van het zwembadcomplex werd afgewerkt in 2021. Daarin vind je een 50-meterbad, duiktorens en een triatlonlokaal. Een technisch hoogstandje is het 25×35-meterbad met verzinkbare keerwanden en beweegbare bodems, geschikt voor onder meer waterpolo en duiken. Alles is bovendien uitgerust met een drenkelingendetectiesysteem van AngelEye. Voor het eerst werden de camera’s geïntegreerd in een beweegbare bodem van Variopool. Zo is bij iedere diepte de veiligheid gegarandeerd.

In de tweede fase wordt de oude zwemhal omgebouwd tot een recreatieparadijs met ruim 220 meter aan glijbanen. Dit gedeelte wordt opgeleverd in najaar 2022. Tijdens het project moest het zwembad steeds beschikbaar blijven, wat resulteerde in een gefaseerde bouw volgens strakke planning op een kleine site. Aquatopia is een design, build and maintain-project, onder de vlag van Vita Groep.

“Vanaf het begin zaten we met alle disciplines aan tafel en werkten we intensief samen. We vormen een sterk team met installateur Hellebrekers en aannemer Cordeel, voor een langdurig proces dat goed loopt. We zijn bijzonder trots op de realisatie van fase één en werken hard aan een minstens even sterk resultaat van fase twee.”